مسجد و تمدن نوین اسلامی

برگرفته از کتاب : ساماندهی جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی ، نوشته دکتر مهدی ناظمی اردکانی وحمید شریفی زارچی

تأمل در نهضت‌های پیامبران الهی بطور عام و نهضت پیامبر اسلام (ص) بطور خاص، نشان می‌دهد که انقلاب جهانی اسلام، تحولی مبتنی بر تغییر باورها، اعتقادات،‌ ارزش‌ها و مفروضات اساسی بوده است. همچنان که درخصوص انقلاب اسلامی ایران نیز رهبران انقلاب اسلامی و در رأس آن امام خمینی (ره) با پشتوانه باورها و اعتقادات صحیح اسلامی که نشأت گرفته از نهضت جهانی اسلام بود، به احیای ارزش‌های الهی پرداختند. فرهنگ، ستون فقرات شکل‌گیری انقلاب اسلامی و ضامن حیات و دوام انقلاب اسلامی است و اگر خطری، موجودیت و هویت جمهوری اسلامی را تهدید و ارکان آن را متزلزل نماید بدون شک از سمت فرهنگ خواهد بود، زیرا فلسفه وجودی جمهوری اسلامی، حاکمیت بخشی به فرهنگ و ارزش‌های اسلامی و پیاده کردن احکام اسلام در همه شئون جامعه است و از این رو حفظ و اعتلای روزافزون ایران اسلامی در گرو برخورداری از فرهنگی مقتدر و پیشرو می‌باشد. تعالی و استحکام فرهنگ نیز خود مستلزم اتخاذ رویکردی قرارگاهی و نیز نقش‌آفرینی به‌موقع، هوشمندانه و اثربخش مدیران راهبردی عرصه فرهنگ است؛ تمام برنامه‌ها و فعالیت‌ها و هر آنچه در سطح عملیاتی فرهنگ انجام می‌شود منبعث از تصمیمات و سیاست‌های کلان و راهبردی انجام می‌شود و هرگونه خلأ و کم توجهی در فرآیند سیاستگذاری و ارزشیابی میزان اجرایی شدن آنها در سطح عالی موجب انحراف و ایجاد کژکارکردی در سطوح عملیاتی و پایین دست خواهد شد. مسجد، از نخستین نهادهایی است که در صدر اسلام و به هنگام هجرت رسول اکرم (ص) از مکه به مدینه شکل گرفت. شکل‌گیری مساجد از مصادیق بارز جامعه اسلامی است. نقش آفرینی مساجد در تمامی عرصه‌ها و شئون جامعه اسلامی، سبب توسعه و گسترش فرهنگ و تمدن اسلامی بوده است. همچنان‌ که مساجد در عصر نبوت پیامبر اسلام (ص) و ائمه معصومین (علیهم السلام) کارکردی فراتر از برگزاری مراسم عبادی داشته در اعصار بعد هم کم و بیش این رسالت را به دوش کشیده و کارکردی ویژه از آن نمود پیدا کرده است. با پیروزی انقلاب اسلامی، بار دیگر مساجد به عنوان جایگاه محوری در نظام اسلامی، هویت و منزلت خود را به دست آوردند و در این دوره پر فراز و نشیب مساجد در ابعاد فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، نظامی و اقتصادی وارد صحنه شدند و موجب تثبیت و استواری نهال انقلاب اسلامی گردیدند. دستیابی به تمدن نوین اسلامی و اعتلاء معنوی و مادی جامعه بر اساس آموزه‌های اسلام ناب، به جز از مسیر مسجد و با تکیه بر کارکردها و ظرفیت‌های عظیم آن میسر نخواهد بود. بنابراین لازم است با مرور مبانی فکری و عقیدتی و تبیین افق و کارکردها و ترمیم نگاه متولیان و فعالان حوزه دین و فرهنگ به سمت تحقق مسجد طراز اسلامی حرکت کرد و حداکثر توان و ظرفیت را برای تعمیق و گسترش فرهنگ مسجد محوری در سبک زندگی اسلامی- ایرانی به کار گرفت.