ویژگی های یک خانواده مسجدی

برگرفته از کتاب : ساماندهی جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی ، نوشته دکتر مهدی ناظمی اردکانی وحمید شریفی زارچی

آراستگی ظاهری و جسمی:

یکی از ویژگی‌های افراد مسجدی آراستگی ظاهری و جسمی است. اهل مسجد علاوه بر آمادگی روحی و معنوی، از جهت ظاهری و جسمی نیز باید در رفتن به مسجد، خود را آماده و آراسته نماید. بنابراین، پوشیدن لباس نظیف و تمیز، خوش‌بو کردن لباس و بدن و اصلاح سر وصورت از جمله وظایف خانواده‌ها در رفتن به مساجد است.

معرفت دینی عمیق:

برای رسیدن به تکامل، نخستین گام کسب «معرفت و بصیرت» یعنی نورانیّت دل و دیده است. اهل مسجد تحت تأثیر مداوم موعظه حسنه و تذکر و دسترسی آسان به عالم، شناخت عمیقی نسبت به خود، خداوند، وظایف و تکالیف خویش دارند معرفتی که آنان را به سوی تن دادن به سلوک مؤمنانه و متعهد شدن به آن یاری می کند.

روحیه تکلیف‌مداری:

احساس تکلیف نه تنها مؤمن را قادر به انجام تکالیف دشوار می‌سازد، بلکه او را حتی بر مهار زدن امواج خفیف درونی توانا می‌گرداند. احساس تکلیف و ایمان، توان بند زدن به طغیان‌های بی‌مهار را فراهم می‌آورد و اهل عافیت و عرفی‌گری نیستند.

اهل طهارت همه جانبه:

خانواده مسجدی گرایشات و هیجانات خود را به صورت موجه و مشروع تنظیم می‌کند و اراده معطوف به خیر می‌یابد و در عرصه‌های فردی و اجتماعی عمل صالح انجام می‌دهد و غنا، عفت، عدالت و رأفت در جامعه می‌گستراند و از پاکی و طهارت جسمی گرفته تا فکری- عقلی، اخلاقی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی برخوردار است. جسمش را از هر ناپاکی حفظ می‌کند و به سلامت و قوّت جسمی خود می‌پردازد. در عرصه اندیشه، اعتقاد صحیح و استوار دارد. در اندیشه و اعتقاد از تصورات موهوم و شرک‌آمیز بدور است و به درکی توحیدی از هستی نایل می‌آید به خداوند ایمان دارد در عرصه گرایشات از وسوسه که نوعی تحریک شیطانی است خود را برحذر می-داند.

اهل تحمل بلا و رنج:

با توجه به اینکه خانواده مسجدی دنیا را سرای الم می‌داند و معتقد است که آن را با بلا در پیچیده‌اند و هیچ‌کس از مؤمن و مشرک بی بلا و دشواری از این گذرگاه نخواهد گذشت خود را آماده می‌کند و به استقبال آن می‌رود و آمادگی برای پذیرش دشواری‌ها و رنج‌ها و صبر در شدائد و قدرت رویارویی با مشکل را پیدا می‌کند.

اهل خیرخواهی:

خانواده مسجدی وقتی در مورد خدا بینش پیدا می‌کند، با مبدأ گرفتن خدا، جهان را آن چنان که هست بزرگ می‌بیند و همه را در معرض فیض فیّاض می‌بیند. بدین ترتیب از حسادت‌ها و بخل‌ها و حرص‌ها می‌رهد و این چنین رفتارهایی جای رستن در او نمی‌یابد.

 اهل ذکر:

منظور از ذکر، یادآوری نعمت‌های الهی اعم از طبیعی، اجتماعی و نعمت‌های اجتماعی است. خانواده مسجدی از عصیان در این موقعیت‌ها پرهیز و خطر در موارد مشابه را پیش‌بینی می‌کند و به سرنوشت مشابه توجه دارد. بنابراین برای پیشگیری از ابتلای به نعمت‌های اجتماعی مشابه، مانع از پیدایش عوامل و زمینه‌های آنان می‌شود.

 به دور از انحرافات:

خانواده مسجدی تحت‌تأثیر بینش نسبت به نظارت مداوم پروردگار و بینش نسبت به دنیا، دامن خویش را از زنا پاک می‌دارد از فقر و فحشا، تعدّی و خشم و ستم به دور است. گرایش‌ها و هیجانات خود را به صورت موجه و مشروع تنظیم می‌کنند، اراده معطوف به خیر می‌یابد و در عرصه فردی و جمعی عمل صالح انجام می‌دهد و غنا، عفت، عدالت و رأفت رادر جامعه می‌گسترانند و در برابر فشارها و مقتضیات محیطی مقاومت می‌کنند و توان بند زدن به طغیان‌های بی مهار را دارند. خانواده مسجدی که خداوند را حاضر و ناظر بر اعمال خود می‌داند و پیوسته اهل مراقبت از خویشتن است و به محاسبه نفس خود می‌پردازد و از زشتی‌ها و منکرات دوری می‌گزیند. در مقابل معاصی مقاومت می‌کند و رذیلت‌ها و انحرافات چون آشفتگی، حرص و آز، تندی خشم و چیرگی حسد و ضعف شکیبایی و کمی قناعت و خواب غفلت و ترجیح باطل برحق و اصرار بر شهوت و تندخویی و پیروی از هوای نفس و مخالفت با راه راست و اصرار بر گناه و کوچک شمردن معصیت در او تکانده می‌شود. امام ‌علی (علیه السلام) فرمودند: «… همانا نماز، گناهان را جوانان برگ‌های پاییزی فرو می‌ریزد و غل و زنجیر گناهان را از گردن‌ها می‌گشاید» (نهج‌البلاغه، خطبه۱۹۹).

عدم دلبستگی به دنیا:

خانواده‌های مسجدی تحت ‌تأثیر بینش منفی نسبت به دنیا و کم مایه دانستن آن در معامله با آن هوشیاری می‌کنند و برای آن بهایی گزاف نمی‌پردازند و جلوه‌های آن را جدّی نمی‌گیرند و به گرفتن نصیب خویش کفایت می‌کنند و به عمل صالح که ثمره پایدار و باقی دارد دل می‌بندد و در مقابل شدائد آن مهیا است.

 اهل انس با خدا:

کسی که با مسجد انس گیرد، خدای تعالی نیز با او انس می‌گیرد. اهالی مسجد که با خدا انس گرفته‌اند، به او توکل و اعتماد می‌کنند از این جهت خود را غیر خدا بی‌نیاز می‌بینند.

 اهل صیانت از خود و دیگران:

اهل مسجد برخوردار از سلوک مؤمنانه‌اند و نسبت به ناموس نسبی خویش اهل غیرت، صیانت، محبت، عزت و کرامت هستند. عزت و کرامت دیگران را ارج می‌نهند و از سویی تحت‌تأثیر اخلاق مؤمنانه از خویش نیز مراقبت و صیانت می‌کنند که از مدار شرع و حق خارج نگردند و دیگران را طعمه خویش نپندارند. به عبارتی اهل صیانت و بازداری مؤمنانه و عفیفانه در عرصه‌های مختلف و خودکنترلی درونی در برابر وسوسه‌ها هستند.

 اهل تواصی به حق:

منظور از تواصی به حق یعنی دعوت همگانی و عمومی به سوی حق به گونه ای که همگان حق را از باطل به خوبی بشناسند و هرگز آن را فراموش نکنند و در مسیر زندگی از آن منحرف نگردند. مسجد که جامعه کوچک مؤمنین است توصیه به حق و تقویت آن از مأموریت‌های محوری اش محسوب می‌شود که در اثر تحقق آن مشکلات و آسیب‌های مهم زندگی فردی و اجتماعی سامان می‌یابد. مسجد کانون شناخت تکالیف و وظایف است اهل مسجد یکدیگر را به حق و صبر توصیه می‌نمایند. از این رو در مسجد هم معرفت عرضه می‌شود و هم استمرار می‌یابد و این استمرار است که باعث می‌شود معرفت به باور درونی پایدار تبدیل شود و منشأ سلوک مؤمنانه و صالح گردد (فیاض، ۱۳۹۳: ۱۰۷- ۱۰۶).